Başak Nur GÖKÇAM
Islak mendil üreterek 7 yıldır ISO 500 listesine girmeyi başaran 27 yaşındaki Sapro, İstanbul ve Bulgaristan’daki iki tesisiyle tüm dünyaya ıslak mendil satıyor. Avrupa, Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye’deki hemen hemen bütün büyük zincirlerde satılan ıslak mendilin üreticisi konumunda olan private label (özel marka) Sapro, tek kullanımlık olan ve içeriğindeki polyester nedeniyle doğada yaklaşık 100 yıl kadar kaldığı tahmin edilen ıslak mendilde, çevreci bir yaklaşımla ilerleyerek Newipe Baby’i geliştirdi.
20 kişilik Ar-Ge ekibiyle 2021 yılında çevre dostu biyoçözünür ıslak mendil üretmek için çalışmalara başladıklarının bilgisini veren Sapro Genel Müdürü Murat Gönül, “İşe farklı kumaş türlerinin çevresel etkilerini araştırarak başladık. Optimum yapının oluşturulması için farklı hammadde oranlarına çeşitli tasarım denemeleri yapıldı. Normalde ıslak mendil kumaşının klasik formülü içindeki polyester ve viskona göre değişiklik gösterir. Bu iki içerik arasında fiyat farkı da hemen hemen bir buçuk-iki katı kadar olduğu için polyester kullanımı dünya genelinde daha yaygındır. Viskon kullanımı ortalaması yüzde 10’iken polyester kullanımının ortalaması da yüzde 90’dır. Dolayısıyla tek kullanımlık üründen bahsettiğimiz için milyonlarca ton atıktan bahsedebiliriz. Ayrıca hem Avrupa’da hem de Türkiye’de en fazla kullanılan ürün çeşidi bebek mendilleri. Bu nedenle biz de Sapro olarak bu atığın önüne bir nebze olsun geçebilmek hatta bu atığı yok etmek için 2017-2018 yıllarında bir Ar-Ge çalışması başlattık ve kumaşın içindeki liflerin doğada yok olma süresini araştırarak, içinde hiçbir kimyasal olmayan, polyester içermeyen ve dört haftada hem ev tipi kompostlama hem de endüstriyel kompostlama işleminde tamamen doğada çözünebilen, yüzde 100 vegan yeni kumaşımızı geliştirdik” dedi.
30 milyon euroluk yatırım
Geliştirilen kumaşın endüstriyel ölçekte üretimi için 2020 yılında yaklaşık 30 milyon euroluk bir yatırım gerçekleştirdiklerinin bilgisini veren Murat Gönül, “Girişimimizin 21 milyon euroluk kısmını Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ve Türkiye Sınai Kalkınma Bankası’ndan (TSKB) aldığımız yatırım kredisiyle sağladık. Hatta bu yatırımımız nedeniyle Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’nın (EBRD) her yıl verdiği Sürdürülebilirlik Ödülleri’nin ‘Çevre ve Sosyal İnovasyon’ dalında bronz madalya aldık” diye konuştu. Islak mendilin kumaşı kadar içeriğindeki solüsyonun da doğal olması gerektiğine dikkat çeken Gönül, “Solüsyonun içindeki kimyasallar üzerinde yaptığımız Ar-Ge çalışmalarında da yine içeriğinin de yüzde 100 bitki bazlı olacak şekilde üretimini gerçekleştirdik. Tabii iş bununla da bitmiyor, içi kadar dışı da önemli. O yüzden ambalajı da yüzde 100 geri dönüşümlü folyo ambalajla çevre dostu olarak üretiyoruz” diyen Gönül, “Şu anda dünyada böyle bir mendil üreten yok, patent başvurumuzu da yaptık. İnşallah bir süre sonra ürünümüzün patentini de alacağız” diye ekledi.
“Enerjimizi sudan ve güneşten sağlıyoruz”
Sürdürülebilirlikten tam anlamıyla bahsetmek için üretimin gerçekleştiği fabrikanın da öneminin altını çizen Sapro Genel Müdürü Murat Gönül şöyle devam etti: “Doğal kaynaklardan elde edilen yüzde 100 yenilenebilir enerji kullanımına başladık. Enerjimizi şu an güneşten ve sudan alıyoruz. Ayrıca bir de kendi elektriğimizin tamamını karşılayacak güneş enerjisi santrali (GES) projesi üzerinde çalışıyoruz. Ayrıca üretimde çok fazla su harcadığımız için bu su tasarrufu sağlamak adına da Ultra Saf Su Arıtma Sistemi’ni hayata geçirdik. 2 milyon euro değerindeki bu yatırımla sudaki bakteri, virüs, mikrop ve diğer zararlı kimyasalları yüzde 99,99 oranında arındırıyoruz. Bu sayede de ayda 500 ton su tasarrufu sağlıyoruz ve ağır kimyasalların da çevreye atılmasını önlemiş oluyoruz. Arıtmadan çıkan atığı tekrar arıtarak sisteme geri kazandırmak için de ayrı bir proje geliştirme aşamasındayız.”
Dostlar için ‘hav lav yu’ pati mendili
Evcil hayvan sahiplerinin kullanımı için geliştirilen hav lav yu mendile ilişkin de bilgi veren Sapro Genel Müdürü Murat Gönül, “Özellikle bizim insanımız evcil hayvan konusunda biraz daha titiz olduğu için dışardan geldiğinde patilerini normal ıslak mendille silenler oluyor fakat kullanılan mendiller hayvan patisi için uygun olmuyor. İçeriği yoğun kimyasal oluyor ve kediköpekler de patilerini yaladıkları için onların kimyasal almasına neden oluyor. Ayrıca pati yapısı çok kalın olduğu için temizliğe de yeterli gelmiyor. Bu nedenle geliştirdiğimiz ‘hav lav yu’ pati mendilini piyasaya sunduk fakat bu mendili de sadece pati temizliğinde kullanmaları gerekiyor çünkü mendilin kumaşı kalın ve sadece patiye uygun” bilgisini verdi.
“Emisyonda yüzde 6 azaltım sağladık”
Sapro olarak gerçekleştirdikleri sürdürülebilirlik çalışmaları kapsamında 2022 yılında toplam sera gazı emisyon değerini yüzde 6 düşürerek 800 binden fazla ağacın sağladığı fayda kadar karbon emisyonunu azalttıklarını söyleyen Sapro Genel Müdürü Murat Gönül, “2030 yılına kadar kapsam 1 ve kapsam 2 emisyonlarını yüzde 42, kapsam 3 emisyonlarını ise yüzde 25, 2045’e kadarki uzun dönemde ise kapsam 1, 2 ve 3 emisyonlarını yüzde 90 azaltmayı hedefliyoruz” açıklamasında bulundu.
“Geçen yıl 9 bin ton plastik atık azalttık”
Sapro olarak çevre ve atık yönetimi konusundaki hassasiyetlerine vurgu yapan Gönül, “Sadece atık yönetimiyle ilgilenen iki personelimiz bulunuyor. Görevleri, atıkların doğru bir şekilde ayrıştırılmasını ve imha edilmesini sağlamak. Tüm bunları danıştığımız bir de çevre danışmanımız oluyor. Onun yönlendirmeleri üzerinden fabrikamızda çıkan atıkları doğru şekilde depoluyor veya bertaraf ediyoruz. Geçen yılki sürdürülebilirlik raporumuzda yaklaşık dokuz bin ton plastik atık azalttığımızı raporladık” dedi.
